Ortodonta dziecięcy

Zawsze najlepiej jest zasięgnąć porady profesjonalisty. Występują jednak pewne ostrzeżenia, których warto wypatrywać. Ilustracja powyżej przedstawia prawidłowy zgryz. Zauważmy, że zęby górne są dokładnie wyrównane z dolnymi – bez odstępów, czy luk. Jeśli uzębienie dziecka wygląda perfekcyjnie, leczenie jest prawdopodobnie zbędne. Z drugiej strony, jeśli uzębienie wygląda tak, jak na jednej z ilustracji poniżej, leczenie jest potrzebne.

Waza zgryzu klasy 1

Waza zgryzu klasy 2

Waza zgryzu klasy 3

Należy obejrzeć uzębienie dziecka. Czy wszystkie zęby są proste? Czy którykolwiek z zębów wydaje się być „wychylony”? Czy pomiędzy zębami widoczne są odstępy? Czy jakieś zęby „nakładają się”? Jeśli widoczne są jakiekolwiek wychylenia, luki lub nakładanie się zębów, leczenie jest prawdopodobnie potrzebne.

Należy poprosić dziecko o zwarcie zębów. Czy linia pośrodkowa jest wyrównana? Czy jakieś zęby górne „wystają” do przodu? Czy zęby rosną „krzywo”? Czy przednie górne zęby zakrywają więcej niż 25% dolnych zębów? Czy którykolwiek z zębów górnych znajduje się za zębami dolnymi? Czy zęby rosną blisko siebie, czy widoczne są jakieś luki? Jeśli widoczne są luki lub wychylenia, leczenie będzie potrzebne.

W razie występowania lub podejrzenia występowania któregokolwiek z powyższych objawów dziecko zaprowadzić należy na konsultację. Nie warto czekać, licząc na to, że problem rozwiąże się sam.

Nie, ponieważ w większości przypadków, problem wraz z wiekiem nasila się.

Jeśli wychylonych lub zanadto ściśniętych jest kilka zębów, ortodonta może je z łatwością wyrównać. Jeśli leczenie nie zostanie podjęte natychmiast, nierówno rosnące zęby skrzywią również pozostałe. Jeśli nie zostanie podjęte działania, problemy ze zgryzem zazwyczaj pogłębiają się.

Trudno przewidzieć przyszłość. Zaniechanie leczenia na pewno doprowadzi do problemów z uzębieniem. Bywają one na tyle poważne, że nawet wielu dorosłych poddaje się później leczeniu ortodontycznemu. Do problemów wynikających z zaniechania leczenia należą między innymi:

• nierównomierne ścieranie się zębów prowadzące do osłabienia szkliwa i utraty zębów,
• trudności w czyszczeniu zębów prowadzące do chorób dziąseł i ostatecznej utraty zębów,
• trudności w przeżuwaniu,
• problemy z przyzębiem (dziąsłami) nasilające się z wiekiem.

 Kwestie zdrowotne wykraczają daleko poza zagadnienie higieny jamy ustnej. Odnotowano przypadki zaniechania w młodości zabiegu ortodontycznego zwanego „rozszerzeniem podniebienia”. Na przeprowadzenie takiego zabiegu u osoby dorosłej jest za późno. Podniebienie uniosło się, blokując częściowo przepływ powietrza przez nos. Rezultatem jest problem z oddychaniem, skorygowanie którego wymaga przeprowadzenia poważnego zabiegu chirurgicznego.

Inne przykłady to bolesne zranienia języka. W rezultacie zaniechania leczenia zęby są krzywe, co skutkuje zagryzaniem języka.

Pamiętajmy, że przeżuwanie jest pierwszym etapem trawienia, a zaburzenia tego procesu wpływają negatywnie na pracę układu pokarmowego. U osób nieleczonych ortodontycznie występują często problemy żołądkowe – niemożność przeżucia pokarmu prowadzi do podrażnień żołądka, który to problem może utrzymywać się przez całe życie.

Przewidzenie skutków zaniechania leczenia jest obecnie niemożliwe. Po prostu nie warto ryzykować. Należy również pamiętać o poprawie estetyki uzębienia, która przyczyni się do lepszego samopoczucia psychicznego.

Niektórzy antropolodzy twierdzą, że przodkowie współczesnego człowieka mieli niemal idealne uzębienie.

Wady zgryzu (wysunięcie do przodu zębów górnych lub dolnych) wykształciły się w okresie ostatnich 10 tysięcy lat. Poprawa diety prowadziła do wzrostu rozmiarów ciała. Przeciętny wzrost dorosłego mężczyzny wzrósł od ok. 1,2 metra 10 tysięcy lat temu do ok. 1,8 metra obecnie. Kości twarzowe i zęby nie rozwijały się w tym samym tempie. U wielu dzieci zęby „nie mieszczą” się w istniejących kościach szczęki. Jeśli tak jest, dziecko potrzebuje leczenia ortodontycznego. Ocenia się, że leczenia ortodontycznego potrzebuje ok. 70% współczesnej populacji.

Niestety, nie. Należy pamiętać, że zęby stałe nie rosną wszystkie w tym samym czasie. Dodatkowe zęby stałe rosną w miarę wzrostu kości szczęki. Te dodatkowe zęby zajmują całą dodatkową przestrzeń wynikającą z wzrostu kości. Jeśli leczenie zostanie odłożone, problemy ortodontyczne niemal na pewno nasilą się, a w przyszłości może być konieczne bardziej skomplikowane leczenie.

Pierwszą ocenę najlepiej jest przeprowadzić przed ukończeniem wieku 7 lat. Moment zastosowania aparatu zależy od nasilenia i przyczyny wady zgryzu.

Leczenie aparatem u dzieci rozpoczynane jest zależnie od wady zgryzu w okresie uzębienia mlecznego lub mieszanego.

Celem interceptywnego leczenia ortodontycznego jest przygotowanie w jamie ustnej miejsca na zęby stałe. Ortodonta może rozszerzyć podniebienie i rozpocząć korekcję wysunięcia do przodu zębów górnych lub dolnych. Jak wspomniano, problemy wynikają z nierównomiernego wzrostu zębów i kości szczęki. Ponieważ kości te rosną szybko w wieku od 6 do 12 lat, ważne jest zapewnienie miejsca na zęby stałe.

Celem pełnego leczenia ortodontycznego jest skorygowanie zgryzu i wyrównanie zębów. Najpierw ortodonta ocenia stan uzębienia i określa potrzeby. Dodatkowe informacje poniżej. Następnie zakładany jest aparat ortodontyczny. Dodatkowe informacje poniżej.

Dziecko nosi zazwyczaj aparat przez 2 lata, do 2,5 roku. Ortodonta reguluje aparat co 4-6 tygodni. Czas ten może być dłuższy w przypadku bardziej skomplikowanych przypadków lub jeśli dziecko nie przestrzega zaleceń.

Przed rozpoczęciem leczenia wymaganych jest od 3 do 4 wizyt. Podczas pierwszej sporządzana jest tzw. „historia choroby”. Ortodonta bada następnie jamę ustną i sprawdza, czy potrzebne jest leczenie ortodontyczne.

Ortodonta przeprowadza generalnie ocenę kompleksową: czy w jamie ustnej zmieszczą się wszystkie zęby, czy zęby górne i dolne są równe po zwarciu szczęk, czy występują wychylenia lub przemieszczenia, czy występują ubytki w uzębieniu, czy występują inne problemy (np. z oddychaniem lub ze stawem skroniowo-żuchwowym?)

Pierwsza wizyta jest całkowicie bezbolesna.

Po przeprowadzeniu badania ortodonta stwierdza, czy potrzebny jest aparat.

• zdjęcia Rtg pantomograficzne: Pacjent stoi lub siedzi na specjalnym krześle, trzymając głowę nieruchomo. Specjalny aparat rentgenowski okrąża głowę, tworząc obrazy wszystkich zębów i szczęki. Obrazy te informują o stanie korzeni, ubytków, szczęki, stawu żuchwowego oraz o potencjalnych powikłaniach, takich jak dodatkowe zęby.
• zdjęcia Rtg cefalometryczne: Obrazy tego typu są źródłem informacji o fizjologii wzrostu jamy ustnej i ukształtowaniu zgryzu. Są one pomocne w przeprowadzeniu pomiarów potrzebnych do zaplanowania leczenia.
• wyciski dwuwymiarowe: Pacjent zagryza arkusz specjalnego wosku. Na wycisku widoczne jest ustawienie zębów górnych względem dolnych.
• wyciski przestrzenne: Lekarz wprowadza do ust pacjenta łyżkę z masą alginatową. Forma ta umożliwia odlanie modelu uzębienia, na której dokładnie widoczne są jego cechy. Zabieg ten wykonywany jest dwukrotnie – na zębach górnych i dolnych.
• zdjęcia fotograficzne twarzy i zębów: Zdjęcia umożliwiają śledzenie zmian wyglądu. Zadaniem ortodonty jest zapewnienie idealnego wyglądu zębów, a zdjęcia są w tym pomocne.

 Po ukończeniu badań i przeprowadzeniu analizy wyników ortodonta opracowuje indywidualny plan leczenia. Przed rozpoczęciem leczenia odbywa się jeszcze jedna konsultacja.

Ortodonta dysponuje już indywidualnym planem leczenia i przedstawia wszystkie istotne informacje, a w tym typ aparatu, przewidywany czas leczenia i szacunkowe koszty.

Ortodonta, po zbadaniu dziecka i ustaleniu indywidualnego planu leczenia projektuje odpowiedni aparat. Rodzaj aparatu zależy oczywiście od wady zgryzu i wieku dziecka. W okresie uzębienia mlecznego i mieszanego leczenie przeprowadzane jest zwykle aparatami ruchomymi. Istnieje wiele typów aparatów ruchomych, ale każdy z nich wykonywany jest indywidualnie dla konkretnego pacjenta. Po wyrżnięciu się zębów stałych możliwe jest leczenie dziecka aparatami stałymi.

Zależnie od rodzaju aparatu ortodonta udziela wskazań dotyczących jego użytkowania. Zwykle aparat ruchomy dziecko powinno nosić kilka godzin w ciągu dnia oraz całą noc.

Aparat ruchomy utrzymuje się na zębach dziecka za pomocą specjalnych klamer.

Nie. Na wizycie ortodonta nauczy dziecko jak należy zakładać i zdejmować aparat. Jest to bardzo łatwa czynność i dziecko bez problemu będzie umiało wykonać to samodzielnie. Rodzic powinien skontrolować założenie aparatu.

Na czas jedzenia aparat należy zdjąć. Po zjedzeniu i wyszczotkowaniu zębów aparat należy ponownie założyć na zęby.

Tak, aparaty mogą posiadać specjalną śrubę, którą trzeba rozkręcać według zaleceń ortodonty. Jest to bardzo łatwe, polega na wykonaniu jednego ruchu specjalnym kluczykiem zgodnie z zaznaczonym strzałką kierunkiem.

Nie. Aparat dobrze dopasowany nie wywołuje żadnego bólu. Dyskomfort może pojawić się po uszkodzeniu aparatu, np. złamaniu klamry. W takich sytuacjach należy zgłosić się do ortodonty w celu naprawy aparatu.

Zalecamy dalsze szczotkowanie po każdym posiłku i przed snem. Jest to szczególnie ważne u osób noszących aparat, ponieważ resztki pokarmu utrzymujące się na aparacie wywoływać mogą próchnicę. Zalecamy również stosowanie pasty zawierającej fluor. Więcej informacji o „higienie zębów z aparatem ortodontycznym.”

Alergia na te metale występuje u 1-3 % osób leczonych ortodontycznie. Najczęstsze objawy to ogólne zapalenie jamy ustnej i zapalenia miejscowe w punktach stykania się zamków ze skórą.

Stwierdzono, że u niektórych pacjentów uczulenie pojawia się dopiero podczas leczenia. Na szczęście objawy zanikają po przejściu na materiały nie zawierające niklu, chromu lub miedzi. W przypadku obawy, że wystąpi taka reakcja alergiczna, należy omówić dostępne rozwiązania z ortodontą.

Dwa typowe wyroby lateksowe stosowane w leczeniu ortodontycznym to rękawice i gumowe ligatury. Rozróżniamy dwa rodzaje alergii na lateks: nieszkodliwą alergię klasy 4 i zagrażającą życiu alergię klasy 1. Ta pierwsza wywołuje lekkie zapalenie w jamie ustnej, które ustępuje po wyeliminowaniu lateksu. Alergia klasy 4 występuje u około 1% pacjentów.

Jest ona o wiele bardziej zdradziecka. Jej objawy są typowe do reakcji alergicznej na penicylinę. Osoba narażona na styczność z lateksem może nie wykazywać objawów alergii przez wiele lat, lecz ponowny kontakt wywołać może wysypkę. Od tej chwili pacjent jest trwale uczulony na lateks. W miejscu zetknięcia się z gumową rękawiczką pojawić się może nawet pokrzywka.

Oceny częstości występowania alergii na lateks klasy 1 są bardzo zróżnicowane. Niektórzy ortodonci nie zetknęli się z takim przypadkiem od 20 lat. Gumowe ligatury ortodontyczne mogą przyczynić się do wykształcenia uczulenia na lateks, choć dojście do klasy 1 trwa zazwyczaj wiele lat. O ewentualnych obawach należy poinformować ortodontę, który postara się zastosować materiały nie zawierające lateksu. Ze względów bezpieczeństwa firma Fabdent stara się stosować rękawice diagnostyczne wolne od lateksu.

Objawy są zróżnicowane. U niektórych pacjentów po upływie 20-50 minut od ekspozycji na lateks pojawia się pokrzywka i/lub opuchlizna twarzy i dłoni. Inni pacjenci mają trudności z oddychaniem. Niekiedy nie występują widoczne objawy. Jeśli wkrótce po wymianie ligatur gumowych u pacjenta wystąpią pokrzywka, opuchlizna dłoni lub twarzy bądź trudności z oddychaniem, pacjenta należy bezzwłocznie zawieść do szpitalnej izby przyjęć. Nie wolno czekać, licząc na ustąpienie objawów.

Należy poprosić ortodontę o stosowanie materiałów nie zawierających lateksu.

Pacjenci cierpiący na to schorzenie są szczególnie podatni na alergię na lateks klasy 1. O stanie dziecka należy koniecznie poinformować ortodontę przed rozpoczęciem leczenia.

I tak, i nie. Jednym z pierwszych etapów leczenia jest wykonanie zdjęć rentgenowskich tego stawu (miejsca połączenia żuchwy z czaszką) w celu zdiagnozowania ewentualnych problemów. Jeśli nie są widoczne żadne upośledzenia, leczenie przebiega normalnie. Jeśli upośledzenie występuje, ortodonta planuje leczenie w taki sposób, by nie doszło do uszkodzenia stawu.

Tak. Ortodonta przeprowadza badanie rentgenowskie w celu prawidłowego zaplanowania leczenia i upewnienia się, że u pacjenta nie wystąpią żadne problemy z kośćmi lub zębami. Prowadzenie leczenia ortodontycznego bez wykonywania badań rentgenowskich jest niedopuszczalne. Rezygnacja z nich to proszenie o kłopoty.

Ponadto, stosowane przez nas i przez współpracujące z nami ośrodki, aparaty rentgenowskie są nowoczesnymi urządzeniami cyfrowymi, w których dawka promieniowania jest o nawet 90% niższa niż w aparatach tradycyjnych.

Koszty leczenia zależą w dużym stopniu od stopnia wady zgryzu, czasu leczenia i typu aparatu. Leczenie jest niestety kosztowne, lecz na pewno warte swej ceny, biorąc pod uwagę długoterminowe korzyści. Ortodoncja wydaje się być kosztowna, ponieważ ortodonta prezentuje całkowity koszt wyprostowania zębów. Koszt ten jednak rozkłada się na cały okres leczenia. W porównaniu z innymi usługami, ortodoncja nie jest najdroższa. Jedno jest pewne: przestrzeganie zaleceń ortodonty i regularne stawianie się na wizyty kontrolnej pozwala często skrócić czas leczenia i uniknąć powikłań.

Tak! Zastanówmy się nad kosztami rezygnacji z leczenia. Trudno jest wprawdzie przewidzieć przyszłość i stwierdzić, jak brak leczenia wpłynie na przyszłość dziecka, lecz zaniechanie leczenia na pewno doprowadzi do problemów z uzębieniem, a bywają one na tyle poważne, że nawet wielu dorosłych decyduje się na taki zabieg.

Kwestie zdrowotne wykraczają daleko poza zagadnienie higieny jamy ustnej. Odnotowano przypadki zaniechania w młodości zabiegu ortodontycznego zwanego „rozszerzeniem podniebienia”. Na przeprowadzenie takiego zabiegu u osoby dorosłej jest za późno. Podniebienie uniosło się, blokując częściowo przepływ powietrza przez nos. Rezultatem jest problem z oddychaniem, skorygowanie którego wymaga przeprowadzenia poważnego zabiegu chirurgicznego.

Inne przykłady to bolesne zranienia języka. W rezultacie zaniechania leczenia zęby są krzywe, co skutkuje zagryzaniem języka.

Pamiętajmy, że przeżuwanie jest pierwszym etapem trawienia. a zaburzenia tego procesu wpływają negatywnie na pracę układu pokarmowego. U osób nie leczonych ortodontycznie występują często problemy żołądkowe – niemożność przeżucia pokarmu prowadzi do podrażnień żołądka, który to problem może utrzymywać się przez całe życie.

Przewidzenie skutków zaniechania leczenia jest obecnie niemożliwe. Po prostu nie warto ryzykować. Należy również pamiętać o poprawie estetyki uzębienia, która przyczyni się do lepszego samopoczucia psychicznego.

Koszty całego leczenia pokrywane są trzyetapowo.

• Pierwszy etap to koszty przygotowań, a w tym badań Rtg, modeli trójwymiarowych i opracowania planu leczenia. Są one pokrywane podczas pierwszych wizyt.
• Etap drugi to koszty aparatu ponoszone w chwili jego założenia.
• Trzeci etap obejmuje koszty konsultacji odbywanych co miesiąc lub co dwa miesiące. Stanowią one generalnie połowę całkowitego kosztu i są rozłożone na okres około 2 lat.

Dostępny jest również program kredytowania leczenia realizowany we współpracy z firmą „Żagiel”. Dodatkowe informacje przedstawiono w części p.t. „leczenie na raty”.